روایت سومین شب از جشنواره موسیقی فجر؛
حضور کم‌فروغ اردوان کامکار و تمجید وزیر ارشاد از موسیقی شهید پرویزخان
سومین شب از جشنواره موسیقی فجر با اتفاقات غافلگیرکننده‌ای مانند برگزاری یک اجرای خارج از برنامه در سکوت خبری، نمایش کم‌فروغ اردوان کامکار به دلیل کسالت و توئیت وزیر ارشاد درباره کنسرتی که پنجشنبه شب در تالار وحدت دیده بود، همراه شد.
به گزارش خبرنگار ایلنا، سی و سومین جشنواره بین‌الملی موسیقی فجر روز گذشته (جمعه ۲۲ دی) با اتفاقات قابل تاملی همراه بود؛ ازجمله این اتفاقات می‌توان به اجرای ارکستر پارس به سرپرستی ناصر نظر اشاره کرد که در جدول برنامه‌ها تنها یک اجرا آن هم از ساعت ۱۸: ۳۰ برای این ارکستر درنظر گرفته شده بود. اهالی رسانه نیز تنها از همین یک اجرا خبر داشتند و زمان و تاریخ آن را اطلاع‌رسانی کرده بودند. اما ارکستر پارس اجرای دیگری را نیز از ساعت ۱۵ روز جمعه ۲۲ دی در تالار وحدت در سکوت خبری دست‌اندرکاران جشنواره روی صحنه برد. هنوز تا زمان انتشار این گزارش هیچ یک از دست‌اندرکاران جشنواره درباره عدم اطلاع‌رسانی درباره این اجرا توضیحی ارائه نکرده‌اند.
اما ارکستر بزرگ پارس در دو کنسرت روز گذشته خود را در چند بخش مختلف روی صحنه برد؛ در بخشی از این اجرا ارکستر بزرگ پارس با رهبری و آهنگسازی ناصر نظر قطعات «زمین»، «راوی»، «رنگارنگ»، «مترسک و پرنده» و «دنیای من» را روی صحنه بردند. در بخش دیگر این کنسرت ارکستر بزرگ کوبه‌ای پارس نیز اثری با عنوان «آوای جان» را به رهبری امیر مقرب صمدی اجرا کرد. همچنین در بخش گروه‌نوازی موسیقی ایرانی قطعات «بیداد (از پرویز مشکاتیان)»، «تصنیف آوای جان (از هاله سیفی‌زاده و گلنوش صالحی)» و «رنگ (اثر حمید متبسم)» را به اجرا درآوردند.
از دیگر اتفاقات جالب توجه دیگر روز سوم جشنواره موسیقی فجر می‌توان به توئیت سیدعباس صالحی (وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی) درباره کنسرتی که پنجشنبه شب در تالار وحدت دیده بود، اشاره کرد. صالحی در توئیت خود آورده است: دیشب اجرای شهید پرویزخان در جشنواره موسیقی فجر فوق‌العاده بود. پنجه‌های طلایی‌اش، زمین را به عرش می‌رساند و دانش و مهارت ۶ نسل سیتارنوازش را به یادمان می‌آورد. موسیقی فرصتی برای گفتگوی بی‌کلام ملت‌هاست.
اجرای دیگری که شب گذشته در تالار وحدت روی صحنه رفت به کنسرت اردوان کامکار به همراه گروه سنتورنوازان معاصر اختصاص داشت که بسیاری از علاقمندان این سنتورنواز خوش ذوق را به تالار وحدت کشانده بود. این اجرا از ساعت ۲۲ آغاز شد که در بخش اول برنامه مهیار طریحی، مصطفی مومنیان و سیاوش کامکار که هر سه از شاگردان اردوان کامکار بودند روی صحنه آمدند و ضمن اجرای گروه نوازی، تکنوازی‌هایی را نیز ارائه کردند.
در بخش دوم خود اردوان کامکار در میان تشویق‌های ایستاده حاضران در سالن روی سن آمد تا بار دیگر خاطره خوش تکنوازی‌هایی مانند «ریز دانه‌های الماس» را برای دوستدارانش تکرار کند. اما شروع کار اردوان که کمتر نشانی از آن اردوان همیشگی را داشت انتظارات را برآورده نکرد و تنها پس از حدود ۱۵ دقیقه تکنوازی، اردوان به کارش خاتمه داد و ضمن عذرخواهی از حاضران گفت: واقعا حال مساعدی برای اجرا ندارم و با وجود این حال خراب به روی صحنه آمدم.
این در حالی بود که کمی آن‌سو‌تر، یعنی در تالار رودکی «کر ارکستر سمفونیک تهران» از ساعت ۱۸: ۳۰ به رهبری رازمیک اوحانیان روی صحنه آمد و قطعاتی چون «کجایید‌ای شهیدان خدایی»، «واران وارانه»، «امان گل»، «لیلامه»، «دختر بویراحمدی»، «ایران»، «درنه جان و عزیز جون» و «آه دیلبر» را اجرا کرد.
گروه موسیقی سنتی «یاربانگ» به سرپرستی حامد زند و خوانندگی پوریا اخواص نیز شب گذشته از ساعت ۲۱: ۳۰ در تالار رودکی روی صحنه رفت که طی آن قطعاتی چون «چهارمضراب دشتی»، «ضربی و آواز»، «ضربی اصفهان»، «تصنیف همایون»، «رنگ»، «ضربی شوشتری»، «تصنیف کاروان شهید» و «تصنیف رزم مشترک» به اجرا درآمد.
از دیگر نکات سئوال برانگیز سی و سومین جشنواره بین‌المللی موسیقی فجر که طی سه روز گذشته همواره مورد سئوال اهالی رسانه بوده و تاکنون نیز بی‌پاسخ مانده به اجراهایی بازمی‌گردد که در سایت بلیت‌فروشی جشنواره عنوان می‌شود تمامی بلیت‌هایشان فروخته شده اما در زمان اجرا بخش قابل توجهی از صندلی‌های سالن‌های اجرا خالی از تماشاگر هستند. تقریبا در بیشتر اجراهای جشنواره و حتی در بخش پاپ نیز این اتفاق دیده می‌شود.
در بخش موسیقی نواحی نیز در سومین روز جشنواره موسیقی فجر دو اجرا در برج آزادی روی صحنه رفت. در این بخش گروه «موسیقی جنوب ایران» از ساعت ۱۸: ۳۰ در برج آزادی کنسرت خود را با اجرای قطعات «مولودی خوانی»، «خیامی»، «مجنون»، «هله‌دان»، «مرکب خوانی»، «عروسی» و «یزله» برگزار کرد. همچنین گروه «آوای دل» دل برنامه‌ای را با عنوان «شب موسیقی بلوچستان» از ساعت ۲۱: ۳۰ در برج آزادی روی صحنه برد و قطعاتی چون «مرو جان من نشته حیرانان»، «وطن مئی مکئین ماتن»، «بیا تو گلی دابائی»، «الامنی بارک»، «بارگلین سیاهان»، «یاشار کوران» و «مشکئین می‌روک» را اجرا کرد.
در بخش بین‌الملل نیز اجرای مارکو بیزلی ایتالیایی از ساعت ۱۸: ۳۰ و اجرای «خانه درام چین و گروه لیان» نیز از ساعت ۲۱: ۳۰ در فرهنگسرای نیاوران به اجرای برنامه پرداختند. در بخش پاپ نیز حامد همایون و گروه‌اش طی دو سئانس ساعت‌های ۱۹ و ۲۲ در سالن ایرانیان کنسرتی را برگزار کرد.
گفت و گو با وزیر ارشاد
افزایش مخاطب موسیقی سنتی به عهده صداوسیماست
وزیر ارشاد گفت: مسئولیت افزایش مخاطب موسیقی سنتی ایرانی به عهده آفرینندگان این موسیقی، سازمان صداوسیما و بخشی هم به عهده مجموعه‌های دیگری است.
به گزارش خبرنگار ایلنا، کنسرت شهید پرویزخان (سیتارنواز مطرح هندی) در حالی شب گذشته در تالار وحدت روی صحنه رفت که (وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی) میهمان این برنامه در سی و سومین جشنواره بین المللی موسیقی فجر بود.
سیدعباس صالحی پس از این کنسرت با حضور در جمع خبرنگاران؛ درباره سیاست‌های وزارتخانه تحت امرش برای مقابله با بحران مخاطب موسیقی اصیل ایرانی در اجراهای زنده گفت: بحث مخاطبان موسیقی اصیل ایرانی موضوعی است که در طول سال با اجراهای مختلف شکل می‌گیرد و در ایام برگزاری جشنواره‌ها نیز بخشی از خود را نشان می‌دهد؛ بنابراین طبیعی است که جشنواره‌ها محصول اتفاقاتی باشد که در طول سال پدید می‌آیند و خود جشنواره‌ها، رویدادهای ویژه‌ای هستند که ما را به آینده رهنمون می‌کند.
وی ادامه افزود: اینکه مخاطب ایرانی ما با موسیقی اصیل و سنتی خود در تماس بوده و آن را در ذائقه و وجودش عمیق کند؛ طبیعی است که به اتفاقاتی در طول سال نیازمند است که هم آفرینندگان موسیقی سنتی و کلاسیک ما در آن نقش دارند و هم مجموعه کسانی که می‌توانند به افزایش مخاطب کمک کنند. در این راه بخشی از کار به عهده سازمان صداوسیما و بخشی هم به عهده مجموعه‌های دیگری است که می‌توانند در این زمینه مساعدت‌هایی را انجام دهند. بالاخره در این حوزه اشتراک مساعی مجموعه‌های لازم است تا در طول سال ذائقه مخاطبان را ارتقا دهیم و بتوانیم به نقطه متعادلی برسیم.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی همچنین عنوان کرد: این مسیر، مسیری است که باید همه آن را دنبال کنیم. من هم قبول دارم این اشکال وجود دارد و ما هنوز آن تعادل مورد نظر را ایجاد نکرده‌ایم. ما به هیچ عنوان نمی‌خواهیم بگوییم موسیقی پاپ باید بی‌مخاطب و بی‌مشتری باشد. به هر حال مخاطب داشتن این گونه موسیقایی اصلا نقص نیست. ما فقط بر این باوریم در این سوی ماجرا موسیقی سنتی و کلاسیک ما باید ارتقای مخاطب پیدا کند. در این بخش هم مجموعه‌های مختلف و آفرینندگان این‌گونه موسیقایی هرکدام مسئولیت‌های خود را دارند که بتوانند با مخاطبان ارتباط بهتری پیدا کنند.
سیدعباس صالحی همچنین در پاسخ به سئوالی درباره انتقاد برخی از فعالان حوزه موسیقی درباره فقدان اساسنامه در جشنواره موسیقی فجر گفت: در این مورد شیوه‌نامه‌ای تهیه شده اما اینکه این شیوه‌نامه نهایی شده تا بر آن مبنا معیارهای جشنواره شکل بگیرد؛ حتما مورد نظر ما هم هست. به هر صورت جشنواره‌ها باید شیوه‌نامه‌های روشنی داشته باشند که بر آن اساس جشنواره اتفاق بیفتد. دوستان هم شیوه‌نامه‌ای را طراحی کردند اما ما باید به یک شیوه‌نامه دائم مصوب شده برسیم که امیدواریم این اتفاق در پایان جشنواره صورت بگیرد. اما شما بدانید در این دوره از جشنواره شیوه‌نامه‌ای وجود داشته است که ما باید به سمت دائمی شدن آن پیش برویم چراکه اجرای یک شیوه‌نامه دائمی‌تر مراجع تصویب کننده خود را لازم دارد تا بتواند به عنوان یک شیوه‌نامه قابل اعتماد مورد توجه قرار بگیرد.
سی‌وسومین جشنواره موسیقی فجر؛
شهید پرویزخان کیست+فیلم
شهید پرویزخان یکی از چهره‌های شناخته شده سیتارنوازی هند است که برای دومین سال پیاپی به ایران می‌آید تا در جشنواره موسیقی فجر روی صحنه برود.
به گزارش خبرنگار ایلنا، شهید پرویزخان 59 ساله که کسب جوایزی چون «جایزه سنگیات ناتاک»، «سور شینگارا»، «کومار گاندراوا ساممن»، « AIR - هنرمند بر‌تر» ، «Padma Shri» و «جایزه ML Koser» را در کارنامه خود دارد، طبق برنامه اعلام شده سی و سومین جشنواره بین‌المللی موسیقی فجر قرار است پنجشنبه 21 دی از ساعت 21:30 در تالار وحدت به اجرای بخش‌هایی از موسیقی هند بپردازد.
پرویزخان ششمین نسل از خانواده‌ای است که اعضایش به سیتارنوازی اشتغال داشته‌اند و تاکنون کنسرت‌های بسیاری را در اروپا، اتحاد جماهیر شوروی، کانادا، آفریقا، شرق میانه، آمریکا و استرالیا برگزار کرده است.
او را یکی از پیشگامان سبک موسیقایی ایتاوا می‌شناسند که با نوازندگی خلاقانهٔ ریتمیک، تانتراکاری را به سنتی که بسیار متکی بر شیوه‌های آواز سنتی (گایاکی) است، معرفی می‌کند.
پرویزخان سال گذشته وقتی در جریان سی و دومین جشنواره موسیقی فجر به ایران آمد؛ روی سن خطاب به علاقمندان ایرانی‌اش گفت: افتخار بزرگی است که در ایران اجرا می‌کنم. این اولین باری است که به ایران سفر کرده‌ام و سعی می‌کنم در این اجرا گوشه‌ای از موسیقی هند را معرفی کنم. موسیقی کلاسیک هند بر مبنای «راگ» تعریف می‌شود و هر راگ معنای خاص خودش را دارد و هر کدام با یک مد همراه می‌شود. ساز من سیتار نام دارد که توسط «حضرت امیرخسرو» اختراع شده است. ساز دیگری که در این اجرا؛ سیتار را همراهی می‌کند، طبلا نام دارد. این ساز در واقع به نوعی اجراکننده زبان ماست و هر چیزی را ما به زبان می‌آوریم با این ساز می‌توانیم اجرا کنیم.
این موزیسین از شاگردان استاد عزیزخان از اساتید موسیقی سنتی هند محسوب می‌شود. پرویزخان از خانواده امدادخان بنیانگذار مکتب ایتاوا است. این مکتب شامل نوازندگی سیتار(معروف‌ترین ساز موسیقی هندی) و سوربار (نوعی دیگر از سیتار) می‌شود.
شهید پرویزخان در اکثر جشنواره‌های بزرگ موسیقی حضور داشته و آثار ضبطی بسیاری نیز از او تاکنون در کشورهای مختلف منتشر شده است.
سیتار از سازهای زهی زخمه‌ای موسیقی هندی است که دسته‌ای بلند و کشیده و کاسه‌ای به شکل گلابی دارد. این ساز هفت سیم اصلی و ۱۱ تا ۱۳ سیم تشدید (یا همراه) دارد که در زیر سیم‌های اصلی بسته می‌شود و با مضرابی فلزی نواخته می‌شود. از مشهورترین و شناخته‌شده‌ترین نوازندگان سیتار در عرصه جهانی می‌توان به راوی شانکار و ولایت‌خان اشاره کرد.
فیلم کوتاهی از اجرای سیتارنوازی شهید پرویزخان را از اینجا می‌توانید ببینید:
موسیقی هنری ایران، نخستین روزنامه الکترونیکی روزانه موسیقی ایران