سی‌وسومین جشنواره موسیقی فجر با معرفی برگزیدگان به کار خود پایان داد

سی و سومین جشنواره بین‌المللی موسیقی فجر با معرفی برگزیدگان جایزه باربد به کار خود پایان داد.

به گزارش خبرنگار ایلنا، مراسم اختتامیه سی و سومین جشنواره بین المللی موسیقی فجر شامگاه شنبه (30 دی ماه) با حضور اهالی موسیقی و مسئولانی چون سیدعباس صالحی (وزیر فرهنگ و ارشاداسلامی)، سیدمحمد مجتبی حسینی (معاون هنری وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی)، فرزاد طالبی (مدیر کل دفتر موسیقی وزارت ارشاد)، محمدحسین ایمانی خوشخو (رئیس کمیسیون فرهنگی شورای انقلاب فرهنگی)، حجت الاسلام مازنی (نماینده مجلس)، فاطمه ذوالقدر (نماینده مجلس)، قاضی زاده هاشمی(نماینده مجلس)، حجت‌الاسلام محمدعلی ابطحی و بسیاری دیگر از ساعت 19:30 در تالار وحدت برگزار شد.

در این مراسم که اجرای آن را سیدعباس سجادی برعهده داشت، پس از پخش سرود ملی و تلاوت قرآن، نماهنگی از روند برگزاری بخش‌های مختلف جشنواره برای حاضران به نمایش درآمد.

در ادامه ارکستر ملی ایران به رهبری فریدون شهبازیان و خوانندگی سالار عقیلی روی صحنه آمد و تصانیف «آسمان مست» به آهنگسازی زنده‌یاد علی تجویدی با شعری از زنده‌یاد بیژن ترقی را اجرا کرد.

سپس حمیدرضا نوربخش به عنوان رییس سی و سومین جشنواره موسیقی فجر ضمن ارائه گزارشی از روند برگزاری جشنواره موسیقی فجر گفت: در سه دوره اخیر جشنواره موسیقی فجر، فروش اجراهای بین‌المللی، نواحی و سنتی جشنواره با جهش قابل‌توجهی مواجه شده است. اگر سه دهه برگزاری جشنواره موسیقی فجر را مرور کنیم، متوجه می‌شویم که جشنواره تأثیر خودش را در بخش‌های مختلف فرهنگی گذاشته است و این تأثیر را در بخش‌های دیگر ازجمله حوزه اقتصادی نیز می‌توان به عینه دید.

وی در ادامه افزود: خوشبختانه نیمی از بودجه جشنواره موسیقی فجر از محل درآمد فروش بلیت اجراها حاصل شده است. در سال‌های نه‌چندان دور، 80 درصد فروش بلیت جشنواره موسیقی فجر از اجراهای پاپ ناشی می‌شد ولی الآن این آمار خوب صرفاً مختص به فروش بلیت اجراهای پاپ نیست بلکه در دوره قبل و حتی دوره سی و یکم جشنواره موسیقی فجر، فروش اجراهای بین‌المللی هم به سطح فروش اجراهای پاپ رسید و فروش اجراهای سنتی، نواحی و کلاسیک هم با جهش قابل‌توجهی مواجه شد.

مدیرعامل خانه موسیقی همچنین عنوان کرد: نگاه ما به جشنواره موسیقی فجر یک نگاه کیفی بوده است و در عین حال استقبال مخاطب نیز از شروط اصلی جشنواره است. جشنواره موسیقی فجر آینه تمام‌نمایی برای همه مجریان هنر موسیقی است و به همین دلیل همه هنرمندان باید در برگزاری آن سهیم باشند. نکته دیگری که در این میان می‌توانیم به آن اشاره کنیم، دقت در داوری و ارائه راهکارهای مناسب برای بالندگی جشنواره است. خوشبختانه در چند دوره اخیر با حمایت‌های وزارت ارشاد و به ویژه معاونت هنری و دفتر موسیقی؛ تغییراتی در بخش‌های مختلف ازجمله جایزه باربد رخ داد و مخاطبان جشنواره با استقبال گرم خود نشان دادند که این رخداد را به خوبی دنبال می‌کنند.

نوربخش در بخش دیگری از سخنرانی‌اش گفت: نکته آخر این‌که شریف‌ترین هنرمندان در عرصه موسیقی هستند چراکه علیرغم تمام مشکلاتی که در این چهار دهه حل نشده‌اند، همچنان با امید و پشتکار مشغول فعالیت هستند. به هر ترتیب لغو کنسرت‌ها، آزادی فعالیت زنان در همه کشور، مسئله کُپی رایت، رونق بخشیدن به صنعت نشر و از همه مهمتر روشن شدن تکلیف سیاست‌های کلی موسیقی در کشور و مسائلی از این دست، فضا را به سمتی برده که به نظر می‌رسد وزارت ارشاد با ارتباط بیشتر با دیگر بخش‌های حکومتی گام‌های مهمتری در این عرصه بردارد.

در ادامه لوکا چیارلا موزیسین ایتالیایی روی صحنه آمد و به اجرای قطعه‌ای به صورت بی‌کلام با ویلن پرداخت که با استقبال مخاطبان مواجه شد.

بخش بعدی مراسم اختتامیه سی و سومین جشنواره بین‌المللی موسیقی فجر به اهدای دو بخش از جوایز اختصاص داشت که به همین منظور محمد سریر، ایرج راد، هوشنگ کامکار و هشت داور این بخش‌ها روی صحنه دعوت شدند اما از میان داوران تنها وارطان ساهاکیان روی صحنه حاضر شد.

در بخش آهنگسازی موسیقی کلاسیک لوح تقدیر به پریسا پیرزاده برای نوازندگی در آلبوم «وکالیز» تعلق گرفت. جایزه باربد این بخش مشترکا به علیرضا مشایخی برای آلبوم «سپکتروم» و کارن کیهانی برای آلبوم «باغ بی‌برگی» اهدا شد.

در بخش «آهنگسازی موسیقی بی‌کلام ایرانی» لوح تقدیر به احسان ذبیحی فر برای آلبوم «چهارگان» تقدیم شد؛ البته این در حالی بود که نام این آهنگساز در میان نامززدهای اعلام شده هیات داوران نبود. در این بخش میلاد درخشانی برای آلبوم «حرف بزن» جایزه باربد را دریافت کرد.

همچنین در بخش «آهنگسازی موسیقی با کلام ایرانی» جایزه باربد به کاوه صالحی برای آلبوم «این هم حکایتی است» رسید.

در بخش «خوانندگی آلبوم با کلام ایرانی» علیرضا قربانی برای آلبوم «فروغ» به عنوان بهترین خواننده، جایزه باربد را دریافت کرد. قربانی پس از دریافت این جایزه پشت تریبون قرار گرفت و گفت: در هنر چیزی به عنوان جایزه و رتبه‌بندی خیلی صادق نیست و جایزه همواره در اولویت‌های بعدی هر هنرمندی قرار می‌گیرد؛ بنابراین گرفتن این جایزه برای من چندان جای خوشحالی ندارد چون همه هنرمندانی که در این فضا حضور دارند شایسته دریافت جایزه هستند.

در ادامه مراسم اختتامیه؛ گروهی از موزیسین‌های نواحی مختلف ایران روی صحنه آمدند و قطعاتی متنوع و شاد از رپرتوار شادیانه‌های نواحی کشورمان را به اجرا درآوردند.

در بخش بعدی مراسم از دو هنرمند پیشکسوت موسیقی نواحی تقدیر شد که برای این بخش از برنامه سیدعباس صالحی (وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی)، حجت‌الاسلام مازنی (عضو میسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی)، سیدمحمد مجتبی حسینی (معاون هنری وزیر ارشاد)، فرزاد طالبی (مدیرکل دفتر موسیقی وزارت ارشاد)، قاضی‌زاده هاشمی (عضو کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی) و فاطمه ذوالقدر (عضو کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی) به روی سن آمدند.

به این ترتیب از تمام آثار هنری ابراهیم قادری (خواننده 87 ساله کردزبان) و فرج علیپور (خواننده و نوازنده مطرح لرستان) تقدیر شد.

در ادامه این مراسم سیدعباس صالحی (وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی) پشت تریبون قرار گرفت و گفت: موسیقی ایرانی با نمایه‌هایی شناخته می‌شود؛ موسیقی ایران نمایه‌ای از ملیت و ایرانیت ماست. همانگونه که زبان نوا و نمایی از ایرانیت ماست. فراز و فرود تاریخ ایران با موسیقی و نواهای موسیقی به حیات خود ادامه داده است. کمتر موسیقی‌دان ایرانی داریم که از مام وطن و برای ایران ننواخته باشد.

صالحی در ادامه افزود: بزرگان ایرانی از فردوسی و خیام و حافظ و مولانا و سعدی که مفاخر ایران هستند با نوا و آهنگ موسیقی ایران جاودانه شده‌اند و ما صد‌ها و هزاران بیت از این بزرگان را با موسیقی ایرانی شنیده‌ایم و در جان فروبرده‌ایم. موسیقی ایرانی همچنین نوایی و نمادی از مقاوت است. موسیقی ایرانی و ساز آن با کوک جان مردم این سرزمین همراه بوده است. با ناخوشی آن‌ها نواخته و در روزهای سختی، همراه این مردم بوده است و در ایام انقلاب اسلامی و در جوش و خروش خیابان‌ها موسیقی با خیابان‌ها همراه شد، شعر و شعار و موسیقی و مردم باهم در آمیخته‌اند و ده‌ها قطعه‌ای از دل مردم برآمد و بر جانشان نشست.

وی همچنین عنوان کرد: در ایام دفاع مقدس در هشت سال سختی و رنج این موسیقی ایرانی بود که در این دوره پرحادثه و فراز و فرود حوادث را با خود مقطع‌بندی می‌کرد. ما فتح خرمشهر را با موسیقی جاودانه «خجسته باد این پیروزی» و ده‌ها اتفاق دیگر را با موسیقی این ایام به خاطر می‌آوریم. همچنین موسیقی ایرانی موسیقی قومیت ماست. هماهنگونه که اقالیم ایرانی در جغرافیای خود چهار فصل پررنگ و رمز است، در این اقالیم چهارگانه موسیقی ایرانی پرورش یافته است و هرکدام رنگ و طعم و بوی خود را دارد و همانگونه که یک جغرافیایی ایران زیباست موسیقی ایران هم پرترنم و زیباست.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در بخش دیگری از سخنان خود گفت: همچنین موسیقی ایرانی که در منطقه شرق جهانی زیسته است نمایه‌ای از عرفان و معنویت شرقی است و عرفان و معنویت شرقی با موسیقی ایرانی پیوندی عمیق ناگسستنی دارد. اگر موسیقی ایرانی را با این نوا‌ها و نمایه‌ها می‌شناسیم ایرانیت نماد مقاومت قومیت و عرفان و معنویت قلب این موسیقی را در دیپلماسی فرهنگی و هنری خود پیش از پیش باید بدانیم. موسیقی ایرانی می‌تواند بیش از گذشته یادآور عرفان و معنویت ایران اسلامی ملیت ما و ارزش‌های اخلاقی ما و سبک و فرم خاص موسیقایی باشد که در سده‌های متوالی بزرگان این مرز و بوم گام به گام پیش برده‌اند و امروز به ما رسانده‌اند.

سیدعباس صالحی در ادامه افزود: جشنواره موسیقی فجر فرصتی است برای حضور نسل‌های متوالی موسیقی از تجربه‌های پیشکسوتان تا خلاقیت‌های جوانان، و برای حضور موسیقی جغرافیای متنوع ایران زمین از نواحی و اقوام گوناگون است. همچنین فرصتی برای گونه‌های متنوع موسیقی ایرانی و جهانی و فرصتی برای گفتگو جهانی از طریق موسیقی زبان بی‌کلام بشری است. این فرصت را باید تقویت کرد و بر قوت‌های آن افزود و از ضعف‌های آن کاست.

وی همچنین عنوان کرد: جشنواره را فرصتی برای انسجام همدلی و همراهی اصحاب موسیقی ایرانی قرار داد و اینک در آغازین راه جشنواره موسیقی سی و چهارم از تمامی پیشکسوتان و شیفتگان این موسیقی پرطنین می‌خواهیم که از قوت‌ها بگویند تا در آن بیفزاییم تا نقد کنند و ما را استوار‌تر در راه بگردانند. با این نگاه‌ها و پیشنهاد‌ها و نقد‌ها سی و چهارمین جشنواره موسیقی فجر ایران را پرفروغ‌تر کنند.

در بخش بعدی این مراسم قاسم رفعتی، محمدرضا چراغعلی، میلاد کیایی، حمیدرضا نوربخش، مظفر شفیعی و بهرام جمالی روی صحنه آمدند تا اهدای جوایز دو بخش موسیقی تلفیقی و موسیقی دستگاهی انجام دهند.

در بخش «آهنگسازی موسیقی تلفیقی بی‌کلام» گلنوش صالحی برای آلبوم «۱۰ تیر» جایزه باربد ا دریافت کرد. در بخش «آهنگسازی موسیقی تلفیقی با کلام» نیز لوح تقدیر به فرزاد میلانی برای آلبوم «نوستالژی» تعلق گرفت.

همچنین در بخش «موسیقی تلفیقی با کلام» جایزه باربد به میلاد درخشانی برای آلبوم «حرف بزن» رسید. درخشانی پس از دریافت جایزه‌اش گفت: خیلی شب خوبی است که دو آلبوم من مورد تایید و موفقیت قرار گرفت. من این جوایز را به پدر و مادر و برادرم پدرام درخشانی تقدیم می‌کنم.

در بخش «موسیقی دستگاهی بی‌کلام» نیز جایزه باربد به قاسم رحیم‌زاده برای آلبوم «آواز رود» اهدا شد. همچنین در بخش «آهنگسازی موسیقی دستگاهی با کلام» هیات داوران جایزه بربد هیچ یک از نامزدها را شایسته دریافت جایزه ندانست. مجید مولانیا برای آلبوم «در عشق زنده باید» و محمد عشقی برای آلبوم «سرو بالا» نیز در این بخش لوح تقدیر این بخش را دریافت کردند.

در بخش «خوانندگی موسیقی دستگاهی با کلام» نیز هیات داوران هیچ آلبومی را حائز دریافت جایزه باربد ندانست و سالار عقیلی برای آلبوم «میهن وطنم خوش‌تر» و وحید تاج برای آلبوم «در عشق زنده باید» لوح تقدیر دریافت کردند. سالار عقیلی پس از دریافت لوح تقدیر این بخش گفت: این لوح‌ها و جوایز ملاک نیست بلکه ملاک تاثیرگذاری اثر است. امیدوارم ما هنرمندان فقط در مراسم ختم همدیگر را ملاقات نکنیم و در مکان و جای دیگر با هم به گفتگو نشسته و آنقدر از هم فاصله نداشته باشیم.

در ادامه مراسم گروه «مهتاب» به سرپرستی احسان ذبیحی فر قطعاتی را برای حاضران اجرا کرد.

مسئولان برگزاری جشنواره به خودشان جایزه دادند/ بازهم خرج کردن از توشه اعتباری استادمحمدرضا شجریان

در بخش ناشر برتر نیز امیرعباس ستایشگر، جایزه برتر این بخش را دریافت کرد.

ادامه مراسم اختتامیه سی و سومین جشنواره بین‌المللی موسیقی فجر به معرفی بهترین ناشران موسیقی اختصاص داشت. در این بخش بهترین ناشر، موسسات «ایران گام» به مدیریت صدرالدین حسین خانی و «پردیس موسیقی معاصر» به مدیریت اردوان جعفریان لوح تقدیر جشنواره را دریافت کردند.

جایزه نقدی این بخش نیز به امیرعباس ستایشگر مدیر موسسه «پرده هنر موسیقی» رسید که خودش از مسئولان برگزاری این دوره جشنواره موسیقی فجر بود.

ستایشگر بعد از دریافت جایزه خود گفت: این دو سال بهترین دورانی بود که ناشران با دفتر موسیقی وزارت ارشاد همکاری داشتند. به طور حتم این جایزه فقط برای قدردانی از یک ناشر جوان بوده وگرنه دیگر ناشران قدیمی و مطرح هستند که باید این جایزه را دریافت کنند. من با افتخار بخش معنوی جایزه‌ام را به محمدرضا شجریان تقدیم می‌کنم.

در بخش «آهنگسازی موسیقی پاپ» نیز جایزه باربد به کاوه یغمایی برای آلبوم «ناگهان رفته» تعلق گرفت. ضمن اینکه در بخش خوانندگی موسیقی پاپ نیز مهدی یراحی برای آلبوم «آینه قدی» جایزه باربد را دریافت کرد. یراحی بعد از دریافت جایزه خود گفت: دیروز هوای اهواز شهر من خیلی خراب بود و من خیلی نگران هم‌استانی‌هایم هستم به همین جهت می‌خواستم از این تریبون یادی از این عزیزان کنم.

آخرین بخش اهدای جوایزه سی و سومین جشنواره موسیقی فجر به تقدیری‌های اهالی رسانه اختصاص داشت که طی آن نیوشا مزیدآبادی (از رونامه اعتماد)، سما بابایی (از سایت موسیقی ما)، مهدی شاه رضایی (از برنامه رادیویی مترونُم)، امیرحسین ثقفی (برنامه چراغ از رادیو تهران)، بهزاد حقیقت (تهیه‌کننده برنامه خیابان در شبکه جام جم)، سایت موسیقی نوا و علیرضا سعیدی ( از خبرگزاری مهر) جوایز این بخش را دریافت کرددند و مورد تقدیر قرار گرفتند.

بخش پایانی سی‌وسومین جشنواره بین‌المللی موسیقی فجر نیز به اجرای مهدی یراحی و گروهش اختصاص داشت.

گزارش ایلنا از حواشی جایزه جشنواره موسیقی فجر؛

اتفاقاتی که اعتبار جایزه باربد را به چالش کشید

«جایزه باربد» قرار بود همانند سیمرغ جشنواره فیلم فجر، اعتباری برای جشنواره موسیقی و افتخاری برای دریافت‌کنندگانش باشد؛ منتهی آنچه در جریان برگزاری سی‌و‌یکمین و سی‌وسومین جشنواره موسیقی فجر در بخش «جایزه باربد» روی داد، بیش از آنکه به اعتبار جشنواره افزوده باشد، به آن لطمه زده است.

به گزارش خبرنگار ایلنا، وقتی 27 آذر 1394 حمیدرضا نوربخش به عنوان مدیر سی و یکمین جشنواره موسیقی فجر در مراسم اعلام سیاست‌های جدید این جشنواره، از طراحی جایزه‌ای با عنوان «جایزه باربد» سخن گفت؛ بسیاری گمان می‌کردند این جایزه احتمالا در سال‌های آینده شاید بتواند مانند جایزه سیمرغ در جشنواره فیلم فجر به نمادی برای مهمترین رویداد موسیقی در کشورمان تبدیل شود. از صحبت‌های نوربخش که گفته بود «ما باید جایزه را محور جشنواره بدانیم و امیدوارم در سال‌های آینده این جایزه به قدری اعتبار پیدا کند که همه اهالی موسیقی بتوانند به آن افتخار کنند» نیز چنین برمی‌آمد که طراحی جایزه باربد به همین دلیل بوده است.

اما وقتی بخش مهمی از جوایز باربد در مراسم اختتامیه همان سال به برخی از اعضای هیات داوران و برخی از دست‌اندرکاران جشنواره و اطرافیانشان تعلق گرفت، بسیاری به روند ایجاد شده اعتراض کردند و مسائل و نکات مختلفی درباره ساز و کار برگزاری چنین بخشی در جشنواره عنوان شد.

به هر روی با حجم اطلاعات و مباحثی که در همان دوره اول اضافه شدن جایزه باربد به جشنواره موسیقی فجر مطرح شد؛ به نظر می‌رسید حتما اصلاحات و تغییرات جدی در آن روی خواهد داد تا رفته رفته جایزه باربد در موسیقی ایران همان شانیت سیمرغ بلورین را در سینما پیدا کند.

در نشست خبری سی و دومین جشنواره موسیقی فجر نیز که 30 آذر 1395 برگزار شد؛ نوربخش در مقام مدیر جشنواره گفت: «در آیین‌نامه داوری تجدیدنظر کردیم و به‌طور کلی نقاط ضعف و قوت بررسی شد. همچنین امسال داوران نمی‌توانند اثری از خود را در جایزه شرکت دهند.»

با تغییراتی که مدیر جشنواره آنها را اعلام کرد، پس از مشخص شدن برگزیدگان «جایزه باربد» هرچند حرف و حدیث‌هایی در میان برخی اهالی موسیقی به وجود آمد اما در کل دور دوم جایزه باربد با دردسرهای کمتری نسبت به دور اول برگزار شد.

سیزدهم آذر ماه امسال نیز نوربخش در نشست خبری سی و سومین دوره جشنواره موسیقی فجر باز پیرامون جایزه باربد عنوان کرد: «امروز در سینما همه چیز حول محور سیمرغ سینماست. هر کاری در شروع نقطه ضعف‌هایی هم دارد. نگاه‌مان در سال اول این بود که داوری را گسترده کنیم و مدلمان را از مدل‌های مشابه خارجی گرفته بودیم. فکر کردیم که همه فعالان عرصه موسیقی بیایند و نظر بدهند. به همین دلیل تعداد داوران‌مان در سال اول زیاد بود. تبصره‌ای هم داشتیم و گفتیم که رای این داوران برای اثر خودشان اعمال نشود. سال گذشته براساس نقدهایی که شد، تعداد داوران را محدود کردیم. امسال هم حدود ۲۰۰ اثر باید داوری شود. امسال یک جایزه ویژه داریم که ۶۰ سکه است و دیگر جوایز هم در حدود ۱۰ و ۲۰ سکه است.»

باتوجه به اصلاحی که سال قبل در این زمینه صورت گرفته بود، تصور می‌شد در دوره سی و سوم جشنواره موسیقی فجر، بخش «جایزه باربد» کم‌حاشیه‌تر از دو دوره قبلش برگزار شود؛ اما این تصور با اعلام نامزدهای جایزه باربد در روز 27 دی ماه؛ به یکباره تغییر کرد و اهالی موسیقی و رسانه را با تردیدها و سوالات متعددی روبرو کرد.

نامزدی یکی از مسئولان جشنواره در دو بخش «جایزه باربد»

قرار گرفتن نام امیرعباس ستایشگر که از مسئولان برگزاری سی و سومین جشنواره موسیقی فجر است در فهرست نامزدهای دریافت جایزه در دو بخش «موسیقی دستگاهی باکلام» و «بهترین ناشر موسیقی» یکی از نکات چالش‌برانگیز این بخش است که بسیاری را به یاد حاشیه‌های دوره سی و یکم جشنواره در بخش جایزه باربد می‌اندازد.

سال 1394 و در دوره سی و یکم جشنواره موسیقی فجر وقتی نام برخی دست‌اندرکاران جشنواره در فهرست برگزیدگان جشنواره قرار گرفت، ستایشگر به شدت نسبت به این اتفاقات واکنش نشان داد و این رفتار‌ها را غیرقابل تحمل خواند؛ حال نام خود او در فهرست نامزدهای نهایی دریافت جایزه باربد قرار گرفته و همین امر تعجب اهالی موسیقی و رسانه را برانگیخته است.

وقتی آلبوم‌های تکنوازی در بخش «آهنگسازی» نامزد دریافت جایزه می‌شوند

از دیگر نکات سوال‌برانگیز فهرست نامزدهای «جایزه باربد»، انتخاب آلبوم‌های تکنوازی و بداهه‌نوازی موسیقی ایرانی در بخش «آهنگسازی موسیقی دستگاهی بی‌کلام» است که با هیچ متر و معیار علمی و هنری در حوزه موسیقی قابل تعریف نیست.

در این بخش آلبوم «آواز رود» که مربوط به تکنوازی‌ و بداهه‌نوازی تار قاسم رحیم‌زاده اختصاص دارد، کاندیدای دریافت آهنگسازی شده است. در این آلبوم کامبیز گنجه‌ای به عنوان نوازنده تنبک، تار رحیم زاده را همراهی کرده است.

همچنین آلبوم «سروا» که به سنتورنوازی آریا محافظ و تنبک‌نوازی پدرام خاور زمینی اختصاص دارد، به عنوان کاندیدای دریافت جایزه باربد در بخش «آهنگسازی موسیقی دستگاهی بی‌کلام» معرفی شده است.

وقتی آثار شوبرت، راخمانینف و ویوالدی در جمع تولیدات ایرانی داوری می‌شوند

اتفاقات سوال‌برانگیز دیگری نیز در بخش «جایزه باربد» روی داده که در نوع خوب جالب توجه هستند. برای مثال  آلبوم «وکالیز» که به اجرای آثار شوبرت، راخمانینف و ویوالدی آهنگسازان قرون 16، 17 و 20 موسیقی کلاسیک جهان توسط پریسا پیرزاد اختصاص دارد؛ به عنوان یک اثر آهنگسازی شده جدید، نامزد دریافت جایزه باربد در بخش «آهنگسازی موسیقی کلاسیک» شده است.

این انتخاب به قدری برای اهالی موسیقی عجیب بود که بلافاصله پس از انتشار فهرست نامزدهای «جایزه باربد» در روز چهارشنبه 27 دی ماه؛ واکنش‌های بسیاری را به دنبال داشت. البته مسئولان سی و سومین جشنواره موسیقی فجر 48 ساعت بعد و به دنبال شدت گرفتن انتقادات به چنین انتخابی؛ متن کوتاهی را با عنوان «پاسخی بر حاشیه» منتشر کردند.

مسئولان جشنواره در این متن آورده‌اند: «نظر به برخی حواشی پیرامون سی و سومین جشنواره موسیقی فجر و رسالت شفاف‌سازی و تنویر افکار عمومی و ضمن احترام به نظرات اهالی شریف موسیقی اعم از منتقدین و موافقین به اطلاع می‌رساند: حمیدرضا نوربخش مدیر جشنواره موسیقی فجر طبق وعده در نشست رسانه‌ای و با حضور اهالی رسانه جزئیات سی و سومین جشنواره موسیقی را بازگو خواهد کرد. همچنین شایان ذکر است کاندیدا شدن سرکار خانم پریسا پیرزاده طبق نظر داوران شایسته تقدیر در بخش نوازندگی آثار کلاسیک می‌باشد که باتوجه به نبود این آیتم در جایزه باربد، در بخش آهنگسازی کلاسیک عنوان شده است.»

البته این پاسخ دست‌اندرکاران سی و سومین جشنواره موسیقی فجر به چند دلیل بسیار مشخص چندان قانع‌کننده به نظر نمی‌آید؛ اول اینکه؛ وقتی قرار است آثار آهنگسازی شده آهنگسازان ایرانی مورد بررسی قرار گیرد چگونه یک آلبوم از آثار آهنگسازان غربی تهیه می‌شود تا در هیئت داوران یا هیئت انتخاب، کیفیت نوازندگی نوازنده‌اش مورد بررسی قرار بگیرد و سپس نوازنده‌اش شایسته تقدیر شناخته شود؟

دوم اینکه؛ هر شخصی با کمترین تجربه ممکن در برگزاری جشنواره و داوری می‌داند که چنین تصمیمی قطعا واکنش‌های بسیاری را به دنبال خواهد داشت و اعتبار کل جریان داوری را می‌تواند تحت‌الشعاع قرار دهد لذا چنین تصمیمی که نام یک نوازنده توانمند را (از آلبومی که قاعدتا نمی‌بایست به روی میز داوران راه پیدا کرده باشد) در میان نامزدهای آهنگسازی قرار دهد، را نخواهد گرفت.

سوم اینکه؛ از زمانی‌که اسامی نامزدهای جایزه باربد روز چهارشنبه 27 دی ماه اعلام و از طریق رسانه‌ها منتشر شد و  از همان ساعات اولیه واکنش‌های بسیاری نسبت به این موضوع نشان داده شد اما هیچ پاسخی از هیچ منبع مسئولی در این باره ارائه نشد و 48 ساعت طول کشید تا صرفا به همین یک مورد سوال‌برانگیز از میان ایرادات متعدد مطرح شده، پاسخی یک پاراگرفی داده شود؛ در صورتی که همان روز چهارشنبه و پس از شدت گرفتن این بحث‌ها می‌شد همین توضیح را منتشر کرد.

چهارم اینکه؛ همه دست‌اندکاران جشنواره که اتفاقا کم‌تجربه هم نیستند می‌دانند، اگر قرار باشد از هنرمندی با هر عنوانی که خارج از سرفصل‌های مشخص شده بخش داوری جشنواره باشد؛ تقدیر کنند می‌بایست طبق روال همه جشنواره‌ها، در باکس جداگانه‌ای این عنوان و انتخاب صورت بگیرد.

پنجم اینکه؛ با منطقی که در متن «پاسخی بر حاشیه» مسئوان جشنواره آمده؛ می‌شود صدابردار و تنظیم کننده و رهبر ارکستر و گروه و هر بخش دیگر موسیقی را که شایسته تقدیر بدانیم در زیر مجموعه همین دو گروه مسابقه «جایزه باربد» یعنی آهنگسازی و خوانندگی بگنجانیم. لذا بعید به نظر می‌رسد مسئولان جشنواره حاضر باشند از چنین منطقی دفاع کنند.

وقتی برخلاف گفته مسئولان جشنواره، بخش نواحی حذف می‌شود

نکته دیگری که در بخش «جایزه باربد» نگاه ها را معطوف به خود کرده حذف بخش نواحی از گردونه جوایز این بخش است. این در حالی است که حمیدرضا نوربخش 24 آبان امسال اعلام کرده بود: در روزهای آتی داوری‌های جایزه باربد از آثاری که پیش‌تر تهیه شده است به صورت باکلام و بی‌کلام در بخش‌های سنتی، کلاسیک، پاپ (تمامی زیر مجموعه‌ها)، نواحی و تلفیقی آغاز خواهد شد.

با این تفاسیر اما، تنها بخش موسیقی کشورمان که اتفاقا نیاز به حمایت‌های دولتی و ایجاد انگیزه دارد یعنی بخش موسیقی نواحی، از جوایز و سکه‌های این جشنواره بی‌بهره می‌ماند تا همچون سالیان گذشته صرفا برای پر کردن آمار جشنواره مورد استفاده قرار گرفته باشند. با اینکه همواره بر حمایت جدی از موسیقی تاکید شده اما با نگاهی به قراردادها میزان دستمزدهای این بخش در جشنواره دولتی موسیقی فجر در مقایسه با سایر بخش‌های جشنواره ازجمله پاپ، می‌توان فهمید تا چه حد به این مسئله توجه شده است.

کناره‌گیری برخی نامزدهای دریافت «جایزه باربد»

از دیگر اتفاقاتی که بخش جایزه باربد سی و سومین دوره جشنواره موسیقی فجر را با حاشیه‌هایی همراه کرد؛ کناره‌گیری برخی نامزدهای اعلام شده بود.

علی قمصری که نامش در فهرست نامزد‌ها بخش «آهنگسازی موسیقی معاصر بی‌کلام» گنجانده شده بود، با انتشار متنی عدم تمایل خود نسبت به قرار گرفتن در این فهرست را اعلام کرد. علی قمصری در این متن آورده است: «ستاد جشنواره موسیقى فجر هر سال ظاهرا با الهام از جشن سایت موسیقى ما، طبق بررسى کلى آثار سال، جوایزى به هنرمندان مى‌دهد. گویا هیئت داوران جشنواره فجر، در بخش مربوط به آلبوم‌هاى برگزیده سال، نام مرا در بین منتخبین قرار داده‌اند. همین جا عدم تمایلم به هر گونه ارتباطى (حتى همین انتخاب غیابى) با این جشنواره، در نبود اساسنامه را اعلام مى‌کنم. هر جایزه‌اى از این جشنواره تا زمانى که تکلیف آئین‌نامه و جزئیات هزینه‌هاى دو سال قبل منتشر نشود براى من بى‌اعتبار است.»

رابعه زند (آهنگساز، نوازنده قانون، مدرس، سازنده ساز) نیز که نامش در فهرست نامزدهای بخش «آهنگسازی موسیقی معاصر بی‌کلام» از این بخش کناره‌گیری کرد. این موزیسین درباره دلایل کناره‌گیری‌اش از این بخش ضمن انتقاد به روند جشنواره موسیقی فجر و خانه موسیقی گفت: در چنین شرایطی ضرورتی نمی‌بینم که با شرکت در رویدادی مانند جشنواره موسیقی فجر مهر تاییدی بر کارهایی بزنم که نسبت به آن‌ها همواره انتقاد داشته‌ام.

«جایزه باربد» اعتبار جشنواره یا پاشنه آشیل

همانطور که پیش از این طراحان و حامیان «جایزه باربد» عنوان کرده بودند قرار بود این جایزه همانند سیمرغ جشنواره فیلم فجر، اعتباری برای جشنواره موسیقی فجر و همچنین افتخاری برای دریافت‌کنندگانش باشد؛ منتهی آنچه در جریان برگزاری سی و یکمین و همچنین سی و سومین دوره جشنواره موسیقی فجر در بخش «جایزه باربد» روی داد بیش از آنکه به اعتبار جشنواره افزوده باشد به آن لطمه زده است.

قطعا ایده «جایزه باربد» این پتانسیل را دارد که نمادی برای اعتبار و افتخار دریافت‌کنندگانش باشد به شرط اینکه ساز و کارهای آن مورد بازنگری جدی قرار گیرد و استانداردهای علمی روشنی برایش تعریف شود.

گزارش: سعید اداک