موسیقی ؛ زن ؛ اسلام

موسیقی ؛ زن ؛ اسلام

هنری جرج فارمر در کتاب تاریخ موسیقی خاورزمین به زنان شاعر و نوازنده ی دوران جاهلیت و مقام والای آنها اشاره میکند. از آن جمله مادر حاتم طائی شاعر نام آور عرب که احتمالا نوازنده هم بوده است. خَنساء ، مرثیه سرای عرب و یا هِند بنت عُتبَه که هم شاعر و هم نوازنده بوده است.

با ظهور اسلام ، موسیقی سمت و سوی تازه ای گرفت. موافقان و مخالفان هر یک احادیثی از پیامبر و بعدها ائمه در اثبات نظر خود بیان می کردند. چون در قرآن که نخستین منبع و مرجع آنها بود ، به وضوح در مورد موسیقی چیزی بیان نشده است. گرچه قرآن از نظر بلاغت و فصاحت در حد اعجاز است اما تفسیر آن نیاز به آگاهی عمیق و همه جانبه دارد. به عنوان مثال در آیه شش سوره لقمان بیان شده که " برخی مردم خریدار سخنان بیهوده و سرگرم کننده اند تا بی هیچ عملی دیگران را از راه خدا گمراه کنند" یا در آیه ۳۰ سوره حج گفته :" از قول زور دوری کنید" که برخی مفسران این را به موسیقی ربط داده اند. جالب اینکه از قول پیامبر احادیثی هم در مخالفت و هم در موافقت با موسیقی مطرح شده است که احتمالا بنا به شرایط خاص بوده یا مورد تحریف قرار گرفته است

 

موسیقی ؛ زن ؛ اسلام

موسیقی ؛ زن ؛ اسلام

قسمت اول

هنری جرج فارمر در کتاب تاریخ موسیقی خاورزمین به زنان شاعر و نوازنده ی دوران جاهلیت و مقام والای آنها اشاره میکند. از آن جمله مادر حاتم طائی شاعر نام آور عرب که احتمالا نوازنده هم بوده است. خَنساء ، مرثیه سرای عرب و یا هِند بنت عُتبَه که هم شاعر و هم نوازنده بوده است.

با ظهور اسلام ، موسیقی سمت و سوی تازه ای گرفت. موافقان و مخالفان هر یک احادیثی از پیامبر و بعدها ائمه در اثبات نظر خود بیان می کردند. چون در قرآن که نخستین منبع و مرجع آنها بود ، به وضوح در مورد موسیقی چیزی بیان نشده است. گرچه قرآن از نظر بلاغت و فصاحت در حد اعجاز است اما تفسیر آن نیاز به آگاهی عمیق و همه جانبه دارد. به عنوان مثال در آیه شش سوره لقمان بیان شده که " برخی مردم خریدار سخنان بیهوده و سرگرم کننده اند تا بی هیچ عملی دیگران را از راه خدا گمراه کنند" یا در آیه ۳۰ سوره حج گفته :" از قول زور دوری کنید" که برخی مفسران این را به موسیقی ربط داده اند. جالب اینکه از قول پیامبر احادیثی هم در مخالفت و هم در موافقت با موسیقی مطرح شده است که احتمالا بنا به شرایط خاص بوده یا مورد تحریف قرار گرفته است.

ولی آنچه از کتب تاریخی برمی آید ، در جشن های خانوادگی و قومی زنان نوازنده ی عرب ( مُغَنیّه ) با آلات موسیقی خود شرکت می کردند. چنانکه آیین نکاح حضرت محمد با خدیجه ، با شادی و سرور طی مراسمی جشن گرفته شد.

در جریان جنگ احد ( ۶۲۵ م) زنان به سردستگی هند بنت عتبه ، با خواندن آوازهای جنگی و ندبه و نواختن دف ، از رنج و مشقت سفر کاروان قریش می کاستند.

کتاب " الاغانی " تالیف ابوالفرج اصفهانی و کتاب " تاریخ موسیقی خاور زمین" نوشته ی هنری جرج فارمر محقق انگلیسی عمده ترین منابعی هستند که مورداستفاده قرار می گیرند.

محمدحسین مشایخ فریدنی که برگزیده ی الاغانی را در دو جلد به فارسی ترجمه و تنظیم کرده است در مقدمه ی کتاب می گوید: شرح احوال و آثار حدود نود خواننده و نوازنده و آهنگساز در الاغانی مسطور است که بیش از دو ثلث آنان ایرانی نژاد و از موالی بوده اند. و در این میان می توان به نام بانوان ایرانی تبار همچون جمیله ، عریب ، بذل ، حبابه ، سلامه و عاتکه بنت شهده اشاره کرد.

در موسیقی سرزمین عربستان بسیاری از اهل موسیقی از کنیزان یا غلامان یا از موالی بوده اند( موالی  طبقه و گروهی در جامعه اسلامی آن روزگار بودند که نژاد و تباری غیر عرب داشتند و میهن آنان تحت سلطه ی عرب درآمده بود ) و عمدتاً برای فرد خاصی از طبقات بالای جامعه می خوانده یا می نواخته اند. به این دلیل برخی کنیزان را خریده و بعد از تعلیم موسیقی به آنان ، آنها را با قیمتی بالاتر می فروختند و این یک شغل آبرومندانه محسوب می شده است!

به هر تقدیر زنان بزرگی بوده اند که از اهل موسیقی حمایت کرده و برای آموزش آنها تلاش می کردند.

یکی عایشه همسر پیامبر ملقب به ام المؤمنين و دیگری حضرت سُکَینه دختر امام حسین که بانویی نیکوکار ، موسیقی شناس ، هنرپرور و پرهیزگار بوده و خانه ی او همیشه محل گردآمدن ادبا ، شعرا و موسیقیدانان بوده است. در تاریخ نقل شده که برای ادای احترام به حنین ، شاعر و موسیقیدان و خواننده ی بزرگ عرب مراسمی در منزل حضرت سکینه برگزار شد. ازدحام مردم به حدی شد که بیش از اندازه بر بام خانه تجمع کردند و از سنگینی جمعیت ، رواق بر سر مردم فرود آمد و حنین در این آوار درگذشت.

 

از دیگر زنان حامی موسیقی در صدر اسلام می توان به عایشه بنت سعد و عایشه بنت طلحه اشاره کرد. فارمر می نویسد : در ضیافتی که از طرف عایشه بنت طلحه برپاشده بود با دختران خواننده با همان آداب و احترامی رفتار می شد که تنها در شأن زنان اشراف قریش معمول می داشتند.

این مورد را ارزیابی کنید
(0 رای‌ها)
  • آخرین ویرایش در شنبه, 01 آبان 1400 13:10
  • اندازه قلم
محتوای بیشتر در این بخش: « ویولن همسایه
برای ارسال نظر وارد سایت شوید

نکته ای از هزاران

  • کنسرت ها را در مرده شورخانه برگزار کنید

    کنسرت ها را در مرده شورخانه برگزار کنید

    کنسرت‌ها را در مرده‌شورخانه برگزار کنید خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) - طنز روز رضا ساکی خبر آمده است که یکی از گروه‌های تئاتر شهرستان مبارکه مجبور شده است به دلیل نبود سالن برای تمرین به قبرستان متوسل شود و از مرده‌شورخانه قبرستان به عنوان سن نمایش استفاده کند! استفاده از مرده‌شورخانه بسیار استفاده‌ هوشمندانه و دقیقی است. باید آفرین گفت به هنرمندان مبارکه‌ای که چنین طرحی را پیش روی ما گذاشتند. پیشنهاد می‌کنیم از این به بعد کنسرت‌های موسیقی هم در فضای مرده‌شورخانه برگزار شوند. برگزاری کنسرت در مرده‌شورخانه مزایای زیادی دارد که به اختصار به آنها اشاره می‌کنم. یک: در مرده‌شورخانه چون همه در ترس حضور میت به سر می‌برند کسی دل‌ودماغ شادی کردن و دست زدن ندارد. دو: چون فضای مرده‌شورخانه سرد است همه دست‌هایشان را در جیب می‌کنند و لذا کسی اشتباهی دست کسی دیگر را نمی‌گیرد. سه: چون مرده‌شورخانه ترسناک و سرد است کنسرت‌ها از زمان…

آیا میدانید

  • چه سازی را برای یادگیری موسیقی انتخاب کنیم؟

    چه سازی را برای یادگیری موسیقی انتخاب کنیم؟

      چه سازی را برای یادگیری موسیقی انتخاب کنیم؟ (نکته: این نوشته، برای کسانی است که در انتخاب ساز مردد بوده و نیاز به راهنمایی دارند). شاید نخستین پرسش برای کسی که، ایده و آشنایی با موسیقی ندارد، و قصد یادگیری موسیقی داری این باشد: چه سازی را انتخاب کنم؟ انتخاب ساز، کاملا سلیقه ای است، و انتخاب ساز، در واقع انتخاب و دنبال کردن سلیقه فرد و برداشت شخص از موسیقی است. برای انتخاب ساز به منظور یادگیری موسیقی، چند عامل نقش مهمی دارند که به آنها اشاره میکنیم: سلیقه و علاقه فرد به صدای سازی که یا دیده، یا صدایش را شنیده، و آشنایی هرچند اندک نسبت آن ساز دارد. شکل ظاهری ساز نیز نقش به سزایی در انتخاب دارد. کسی که آشنایی چندانی با موسیقی ندارد، برای شروع نوازندگی و انتخاب، به شکل ظاهری ساز نیز نظر دارد. سبک و کاربرد ساز یکی از مهمترین نکات در انتخاب ساز است. در واقع کاربرد ساز در سبک های موسیقی پاپ، کلاسیک، سنتی و... میتواند یکی از مهمترین نکات در انتخاب ساز باشد. مشورت و راهنمایی صحیح، می تواند راه بسیار خوبی برای انتخاب ساز باشد. ولی در نهایت، خود شخص است که تصمیم گیرنده نهایی است. چند توصیه…

از ما بپرسید

  • چگونگي برقراري ارتباط نوازنده با مخاطب روي صحنه

    چگونگي برقراري ارتباط نوازنده با مخاطب روي صحنه

    چگونگي برقراري ارتباط نوازنده با مخاطب روي صحنه برقراری ارتباط نوازنده در حین اجرای زنده، با شوندگان حاضر در سالن، مبحثی بسیار جدی و جالب است که برای تحلیل و چگونگی و راه های مختلف برای تاثیر گذاری بیشتر آن نیاز به نوشتاری مفصل دارد که به زودی در مورد آن، در این سایت بحث شده و نوشته هایی برای خواندن شما عزیزان آماده و عرضه خواهد شد. بیست و هفتم خرداد هشتاد و نه  

برگی از تاریخ موسیقی

درباره ی موسیقی هنری ایران

logo persian004

 موسیقی هنری ایران، نخستین روزنامه الکترونیکی روزانه موسیقی ایران

همکاری: پیام به این شماره تلگرام یا واتساپ
09226521131

ورود به سایت